MEŞE AĞACI

Meşe, kayıngiller (Fagaceae) familyasının Quercus cinsinden, 400 kadar türü bulunan, kerestesi dayanıklı bir orman ağacıdır.

Meşe ağacı, içecek yıllandırmak ve saklamak için en doğru ağaçtır. Birçok farklı meşe türü bulunur. İçecek yıllandırmakta kullanılan aromalı meşeler ise ak meşe grubundandır. Fıçı kullanımının yoğun olduğu Fransa’da, ak meşe grubundan sapsız meşe (quercus petraea) tercih edilir. Amerika kıtasında ise yine aynı aileden saplı meşe (quercus robur) tercih edilir. Bunlar tamamen iklim ve floranın şekillendirdiği damak zevkinin sonucudur.

Türkiye’de en bol yetişen meşe türü ise Macar meşesi (quercus frainetto) olarak geçen türdür. Özellikle Zonguldak civarında bol miktarda bulunur. Bambum markalı meşe fıçılar, bu meşe türünden üretilir.

Neden Macar Meşesi?

1970 yılında o zamanki TEKEL ve İstanbul Üniversitesi ortaklığında, yedi yıl süren bir araştırma yapılır. Fransız meşesi, Macar meşesi, Istranca meşesi gibi birçok meşe türünden fıçılar üretilerek beklemeye bırakılır. Bu araştırmada aroma ve dayanıklılık açısından en başarılı sonucu veren, Macar meşesi olur. Anadolu topraklarının damak zevki ve Macar meşesinin bol bulunması nedeniyle, Türkiye’de yapılmış en kapsamlı meşe araştırmasına dayanarak, Bambum markalı fıçılar da Macar meşesinden üretilmektedir.

Ağacın Bulunması

Meşe bir orman ağacı olduğundan Türkiye’de meşe ağacı kesimleri, orman müdürlüklerinin gösterdiği bölgelerde yapılır. Meşe kesilip keresteye döndükten sonra hangi tür olduğunu anlamanın mikroskobik testlerden başka imkânı yoktur. O nedenle Bambum ustaları kullanılacak olan meşe ağaçlarının kesimine nezaret ederler. Doğru meşeler seçilip kesildikten sonra kereste halini alır ve Bambum tarafından belirlenen arazilerde beklemeye bırakılır. Keresteler yaklaşık iki yılda kuru ve kullanılabilecek duruma gelir. Ardından üretim aşamasına geçilir.

Üretim Aşaması

Bambum markalı meşe fıçılar, tamamen geleneksel yöntemlerle üretilir. Üretimde hiçbir kimyasal katkı kullanılmaz. Meşe fıçının vereceği aroma, bundan 500 yıl önce üretilmiş fıçının vereceği aroma ile aynıdır. Sadece içinde sızdırmayı çabuk kesmek için gıda parafini kullanılır.

Kullanım Öncesi

Meşe fıçıların birleşim noktalarında tutkal veya başka bir dolgu malzemesi kullanılmadığı için boşluklar bulunur. Fıçının doldurulması durumunda su, bu boşluklardan sızar. O nedenle ilk kullanımdan önce fıçının su ile doldurulması ve ağaç şişene kadar beklenmesi gerekir. Fıçının şişme süresi, kullanılan ağacın yaşı ve yapısına bağlı olarak 3-10 gün arasında değişebilir. Ancak mutlaka şişer. Fıçı şiştikten sonra kullanıma hazırdır.

Kullanımı

Bir kez şişmiş olan fıçı, boş bırakılmadığı sürece ömür boyu kullanılabilir. Meşe fıçıyı ayrıcalıklı kılan, içindeki sıvıya kendi aromasını vermesidir. Bunu da içindeki sıvıyı emerek yapar. O nedenle, fıçıyı kullanmaya başlamadan önce ne için kullanılacağına iyi karar vermek gerekir. Çünkü içindeki içecek değiştirildiğinde, bir önceki içecekle karışır. Zeytinyağı doldurulmuş bir fıçı boşaltılıp sirke doldurulursa, yağlı bir sirke çıkar ortaya. Sadece su nötr etki gösterir. O nedenle zeytinyağı dolu bir fıçıda yağ azaldığında, üzerine ekleme ihtimali yoksa zeytinyağı komple boşaltılıp su ile doldurmak gerekir. Aksi takdirde fıçının boş kalan kısımları kurumaya ve yeniden sızdırmaya başlar. Şiştikten sonra kurumuş bir fıçıyı yeniden şişirmek ise oldukça uzun süren bir işlemdir. O nedenle ASLA boş bırakılmaması gerekir. Bu şartlara uyulduğunda bir meşe fıçı ömür boyu kullanılabilir.

Kullanım Alanları

Meşe fıçılar, nefis aromaları nedeniyle birçok sıvının saklanmasında kullanılabilirler. Zeytinyağı, sirke grupları, viski, şarap, hatta elektronik sigara likitlerinde rahatlıkla kullanılabilirler. İçine sadece su doldurularak dekorasyon amaçlı bile kullanılabilirler.

Kimler Kullanır?

Meşe fıçı, özel bir üründür. Herkesin kullanabileceği termos, damacana türünden bir ürün değildir. Bir tarzı, bir kimliği vardır ancak nazlıdır. Keyfine düşkün, zevk sahibi, hayattan keyif almayı bilen kişileri sıradan insanlardan ayıran bir nesnedir.

SIK SORULAN SORULAR

1. Mağazada fıçı gördüm. Musluğunu tuttum, sallanıyor. Yerinden çıkar mı?

Fıçının içinde metal bulundurmamak için contalı musluk kullanamıyoruz. Pirinç musluk dışarıdan çakılıyor. Mağazada gördüğünüz fıçı henüz şişmemiş olduğu için hem ağaç aralarında hem de musluk çevresinde boşluklar bulunur. İlk kullanımdan önce su doldurarak şişirdiğinizde musluk da sıkılaşacaktır.

2. Bambum markalı fıçılar bambudan mı yapılıyor?

Bambu, dünyanın en ekolojik ahşap hammaddesidir. Ancak kuru yapısı nedeniyle sıvıyı emmez. Fıçı kullanımında önemli olan, fıçının içindeki sıvıya katacağı aromadır. O nedenle Bambum markalı fıçılar Türkiye’de, Macar meşesi (quercus frainetto) adlı meşe türünden üretiliyor.

3. Fıçı aldım ama sızdırıyor. Ne yapmalıyım?

Almış olduğunuz meşe fıçı, tamamen doğaldır ve ağaç aralarında doldurucu kimyasal kullanılmamıştır. Bu nedenle ilk kullanımdan önce sızdırır. Sızdırmayı önlemek için ilk kullanımdan önce su doldurarak bekletin. Ağacın yaşına göre bu süreç 3-10 gün arasında sürebilir ve fıçı mutlaka şişip kullanıma hazır hale gelir.

4. Fıçıyı şişirmiştim ama yeniden sızdırmaya başladı. Neden?

Fıçınızın yeniden sızdırmaya başlamasının sebebi uzun süre boş kalmasıdır. Yeniden su doldurup şişirmeniz gerekir.

5. Fıçı aldım ama ne koyacağıma karar veremedim. Böyle bekletsem olur mu?

Fıçınızı uzun süre kullanmayacaksanız veya ne koyacağınıza karar veremediyseniz, içine su doldurup bekletmeniz daha sağlıklı olur. Uzun süre şişirilmeyen fıçı zamanla daha da kuruyacak ve gerektiği zaman şişme süresi uzayacaktır.

6. 10 litrelik fıçım var. İçine zeytinyağı doldurmuştum ama yağ azaldı. Sorun olur mu?

Sorun olacaktır. Sıkıntılı bir durumla karşılaşmamak için kalan zeytinyağının üzerine mutlaka ekleme yaparak fıçınızı doldurun. Aksi takdirde boşta kalan üst kısımlar kurumaya ve yeniden sızdırmaya başlar.

7. Fıçımı kırmızı şarap saklamak için kullanıyordum. Artık beyaz şarap saklamak istiyorum. Olur mu?

Kırmızı şarap için kullandığınız fıçıyı boşaltıp beyaz şarap doldurursanız başarısız bir roze şarabınız olur. Çünkü fıçı daha önce emdiği kırmızı şarabı, daha sonra doldurduğunuz beyaz şaraba karıştırır. Aynı fıçıya asla farklı ürün koymayın.

8. Fıçıyı kullanmadan önce suyla çalkaladım ve içinden beyaz beyaz bir şeyler döküldü. Silikon mu bunlar?

Hayır. Fıçıların sızdırmazlığını sağlamasını hızlandırmak için iç kısımda tek katman olarak gıda parafini kullanıyoruz. Çalkaladığınızda dökülenler parafinin fazlasıdır. Sağlığa ve fıçıya doldurulacak ürünün aromasına bir etkisi bulunmaz.

9. Yurtdışında meşe fıçı da satıyor musunuz?

Evet. Avrupa halkı sapsız meşe aromasına alışkındır. Macar meşesinin aroması Avrupa’da daha otantik bir lezzet olarak ilginç bulunuyor. Özellikle Fransa ve İtalya’da Macar meşesi bulunmadığından, Bambum markalı fıçılar farklı aroması nedeniyle rağbet görüyor.

10. Fıçıyı şişirmenin en kolay yolu nedir?

Fıçınızı geniş bir leğene veya varsa küvetinize yerleştirin. İlk suyu komple sızdıracağı için üzerine yeniden su ekleyin. İşlemi kolaylaştırmak için büyük bir su şişesini doldurarak fıçının üzerine kapatabilirsiniz. Fıçının içindeki su eksildikçe şişeden tamamlanacaktır. Şişedeki su bittikçe yenileyin. Fıçınız birkaç gün içinde kullanıma hazır hale gelir.